Ekshumacja to wydobycie szczątek z aktualnego miejsca pochówku i przeniesienia go do innego grobu. Ekshumacji dokonuje się z kilku powodów. Do niektórych należy śledztwo sądowe, likwidacja cmentarza, jak również potrzeba rodziny, aby szczątki zostały przeniesione na inny cmentarz.

Ekshumacja jest procesem ściśle regulowanym przez prawo, a mianowicie: ustawą z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi.

Jak wygląda przebieg ekshumacji?

Zgodnie z prawem ekshumacja może być przeprowadzona wyłącznie w zgodzie z obowiązującym prawem, które mówi, że:

– wydobycie szczątków może odbyć się tylko między październikiem a kwietniem, w porannych godzinach,

– zgodę na ekshumację musi wydać inspektor sanitarny,

– cały proces może odbyć się wyłącznie pod nadzorem Powiatowego Inspektora Sanitarnego,

– O ekshumacji należy też zawiadomić na piśmie zarząd cmentarza.

O przeniesienie szczątków zmarłego może wnioskować: małżonek, potomkowie i przodkowie w linii prostej, krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa, powinowaty do pierwszego stopnia pokrewieństwa oraz osoba, która się dobrowolnie do tego zobowiązała.

Jak wygląda proces ekshumacji?

W zależności od czasu, jaki upłynął od pochowania ciała, przy przenoszeniu szczątek stosuje się odpowiednie trumny lub skrzynie ekshumacyjne. Pierwsza z nich stosowane są wtedy, kiedy od pochowania zmarłego minęło ponad 10 lat (w tym czasie zwłoki ulegają mineralizacji). Wtedy szczątki umieszcza się w trumnie ekshumacyjnej. Jeśli od pochówku minęło mniej czasu, konieczne jest zastosowanie specjalnej skrzyni.

Trumna ekshumacyjna jest z reguły większa niż ta, w której zmarły został pochowany. Powinna być wykonana z nielakierowanego drewna i być pozbawiona metalowych elementów. Szczątki w trumnie ekshumacyjnej można dodatkowo zabezpieczyć specjalnym workiem plastikowym. W przypadku, kiedy mineralizacja nie nastąpiła, wydobytą trumnę umieszcza się w skrzyni ekshumacyjnej. Następnie szczątki przewożone są do odpowiedniego miejsca specjalnym karawanem, który musi spełniać odpowiednie wymogi sanepidu.

Formalności związane z ekshumacją mogą wydawać się zawiłe, ale profesjonalne zakłady pogrzebowe, jak Memorial w Warszawie przejmują na swoje barki wszelkie obowiązki wynikające z ekshumacji oraz ich przewiezienia do innego grobu.